Region Kościołów Warownych: Kamienni strażnicy Transylwanii

W sercu sielskiego, pofałdowanego krajobrazu Transylwanii kryje się fenomen architektoniczny i kulturowy, który nie ma swojego odpowiednika nigdzie indziej na świecie. To region kościołów warownych – setek wiejskich świątyń, które na przestrzeni wieków zostały przekształcone w potężne, kamienne twierdze. To tutaj, w małych, sennych wioskach założonych przez niemieckich osadników, zwykłe kościoły otoczono kilkoma pierścieniami potężnych murów, baszt i spichlerzy, tworząc miejsca schronienia dla całej społeczności w obliczu nieustannych najazdów. Te niezwykłe budowle, łączące w sobie sacrum i profanum, dom modlitwy i bastion obronny, są najbardziej namacalnym i poruszającym świadectwem burzliwej historii niezwykłej krainy, jaką jest Transylwania.

Podróż szlakiem saskich kościołów warownych to ucieczka od zgiełku wielkich miast i zanurzenie się w świecie, w którym czas płynie wolniej, a historia jest na wyciągnięcie ręki. Siedem z tych niezwykłych kompleksów – w Biertan, Viscri, Prejmer, Câlnic, Dârjiu, Saschiz i Valea Viilor – zostało docenionych wpisem na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Każdy z nich jest inny, każdy opowiada własną historię o determinacji, wierze i niezwykłym zmyśle organizacyjnym saskich społeczności. To zjawisko, w którym cała wioska budowała swoją twierdzę wokół duchowego centrum, jest unikalne i odróżnia te obiekty od innych ufortyfikowanych miejsc sakralnych, takich jak Monastyr Ostrog w Czarnogórze, wbudowany w pionową skałę, który był przede wszystkim schronieniem dla mnichów i relikwii.

Odkrywanie tych kamiennych strażników Transylwanii to nie tylko lekcja historii i architektury. To także okazja do poznania autentycznej, wiejskiej Rumunii, do rozmów z opiekunami tych miejsc, którzy często są ostatnimi potomkami Sasów, i do podziwiania krajobrazów, które od wieków niewiele się zmieniły. To podróż, która wymaga cierpliwości i ciekawości, często prowadząca po bocznych, nieutwardzonych drogach, ale nagradzająca niezwykłymi odkryciami i poczuciem dotykania czegoś prawdziwego i niepowtarzalnego. Zapraszamy w podróż do serca saskiego dziedzictwa, by poznać historię kościołów, które musiały stać się twierdzami.

Historia i charakterystyka Regionu Kościołów Warownych

Dzieje / Geneza Kościołów Warownych

Geneza kościołów warownych jest nierozerwalnie związana z historią Sasów Siedmiogrodzkich. Sprowadzeni w XII i XIII wieku przez królów Węgier, niemieccy osadnicy mieli za zadanie skolonizować i rozwinąć gospodarczo te ziemie, a przede wszystkim bronić południowo-wschodniej granicy królestwa. O ile w większych miastach, jak Sybin czy Braszów, wznoszono potężne mury miejskie, o tyle setki mniejszych, wiejskich społeczności były zdane same na siebie. Od XIII wieku region był regularnie najeżdżany przez Mongołów i Tatarów, a od XV wieku największym zagrożeniem stały się łupieżcze wyprawy Imperium Osmańskiego. Ta nieustanna groźba, podobnie jak na terenach dzisiejszej Hercegowiny, która przez wieki była polem bitwy między imperiami, wymusiła na mieszkańcach stworzenie unikalnego systemu obronnego.

Ponieważ wsie nie miały środków na budowę pełnych murów miejskich, a najsolidniejszą i najważniejszą budowlą w każdej osadzie był kamienny kościół, to właśnie on stał się zalążkiem przyszłej twierdzy. Począwszy od XIII wieku, a z największą intensywnością w XV i XVI stuleciu, kościoły zaczęto systematycznie ufortyfikowywać. W pierwszej kolejności wzmacniano samą świątynię – pogrubiano mury, zamurowywano okna, a nad nawą i prezbiterium dobudowywano kondygnacje obronne ze strzelnicami. Dzwonnica często była przekształcana w potężną wieżę strażniczą. To był jednak dopiero początek.

W kolejnym etapie wokół kościoła wznoszono potężne mury obronne, często w dwóch, a nawet trzech pierścieniach, wzmocnione basztami i wieżami bramnymi. Wewnątrz murów, wzdłuż ich wewnętrznej strony, budowano niewielkie izby-komórki. W czasie pokoju służyły one jako spichlerze do przechowywania najcenniejszych dóbr każdej rodziny – zboża, słoniny i wina. W chwili zagrożenia, gdy cała ludność wioski chroniła się wewnątrz twierdzy, te komórki zamieniały się w prowizoryczne mieszkania. W ten sposób powstawał samowystarczalny organizm, zdolny przetrwać wielotygodniowe oblężenie. Po ustaniu zagrożenia w XVIII wieku fortyfikacje straciły na znaczeniu, a po masowej emigracji Sasów po II wojnie światowej wiele z nich zaczęło popadać w ruinę. Dziś, dzięki staraniom fundacji i potomków dawnych mieszkańców, najcenniejsze z nich są restaurowane, stając się unikalnym świadectwem historii regionu.

Architektura i Otoczenie

Architektura kościołów warownych jest fascynującą hybrydą stylów i funkcji. Rdzeniem każdego kompleksu jest świątynia, najczęściej romańska bazylika lub późniejszy, gotycki kościół halowy. Na tę sakralną bazę nałożono surowe, militarne elementy – machikuły (ganki strzelnicze), hurdycje (drewniane ganki obronne), wąskie strzelnice i potężne wieże. Całość otacza system murów, których wysokość sięgała nawet 12 metrów. W basztach często umieszczano kaplice, szkoły, a nawet... spiżarnie na boczek, jak w Biertan. To niezwykłe połączenie funkcji duchowych, społecznych i militarnych jest kluczem do zrozumienia tego fenomenu.

Te kościoły nie są po prostu budynkami. To kamienne kroniki życia, wiary i strachu całej społeczności. Każdy mur, każda baszta, opowiada historię walki o przetrwanie.

Otoczenie kościołów jest równie ważne co one same. Niemal zawsze znajdują się one w centrum tradycyjnej saskiej wioski, charakteryzującej się zwartą, regularną zabudową. Domy, ustawione szczytem do ulicy, tworzą niemal jednolitą pierzeję, a za nimi ciągną się długie, wąskie działki z ogrodami i stodołami. Ten uporządkowany, harmonijny krajobraz kulturowy jest równie cenny jak same fortyfikacje. Kontrastuje on z bardziej "organiczną" i rozproszoną zabudową tradycyjnych wiosek rumuńskich. To krajobraz stworzony przez społeczność, dla której porządek, współpraca i obronność były najwyższymi wartościami. Jego autentyzm i sielski charakter przypominają nieco inny, unikalny region Rumunii – Maramuresz, z jego drewnianą architekturą i żywą kulturą ludową.

Najsłynniejsze kościoły, jak te w Biertan czy Viscri, położone są na wzgórzach, co dodatkowo podkreśla ich obronny charakter i malowniczość. Podróżując od wioski do wioski, można zaobserwować różne strategie fortyfikacyjne i lokalne warianty architektoniczne, od potężnych, niemal miejskich fortyfikacji w Prejmer po skromniejsze, ale równie urokliwe założenia w mniejszych osadach. To właśnie ta różnorodność i autentyczność otoczenia sprawiają, że odkrywanie regionu jest tak fascynującą przygodą.

Wakacje w okolicy Regionu Kościołów Warownych

Wycieczka szlakiem kościołów warownych to propozycja dla turystów ceniących sobie spokój, autentyczność i bliski kontakt z historią i naturą. To antyteza masowej turystyki. Zamiast luksusowych hoteli znajdziemy tu klimatyczne pensjonaty i domy gościnne, często prowadzone w odrestaurowanych saskich domach. Wioski takie jak Viscri czy Cincșor stały się modelowymi przykładami zrównoważonej turystyki, gdzie dochody z gości wspierają renowację zabytków i lokalną społeczność. To idealny region do uprawiania "slow travel" – niespiesznego podróżowania, które pozwala na głębsze poznanie miejsca. Okolice te są również rajem dla rowerzystów, z siecią oznakowanych szlaków łączących poszczególne wioski. Kulinarnie to okazja do spróbowania prawdziwej, domowej kuchni transylwańskiej, opartej na lokalnych, ekologicznych produktach.

Możliwości spędzania wolnego czasu

Region kościołów warownych to znacznie więcej niż tylko zwiedzanie zabytków. To zaproszenie do aktywnego i świadomego odkrywania jednego z najpiękniejszych zakątków Rumunii.

Dla historyków: To absolutnie unikalne w skali świata pole badawcze. Można tu prześledzić ewolucję średniowiecznej sztuki fortyfikacyjnej, poznać organizację społeczną Sasów Siedmiogrodzkich i dotknąć żywej historii. Warto odwiedzić kościół w Biertan z jego słynnym zamkiem do drzwi zakrystii i "pokojem pojednania małżeństw".

Dla entuzjastów architektury: Różnorodność form i rozwiązań architektonicznych jest fascynująca. Od potężnego, koncentrycznego założenia w Prejmer, inspirowanego zamkami krzyżackimi, przez majestatyczny, późnogotycki kościół w Biertan, po surową, romańską bazylikę w Câlnic – każdy obiekt to osobna lekcja historii architektury.

Dla fotografów: Region ten to niewyczerpane źródło inspiracji. Kontrast między potężnymi, kamiennymi murami a sielskim, wiejskim krajobrazem, malownicze, brukowane uliczki wiosek, detale architektoniczne i portrety mieszkańców tworzą niezwykle fotogeniczną całość. Światło o wschodzie i zachodzie słońca maluje te krajobrazy w magiczny sposób.

Dla podróżujących budżetowo: Noclegi w agroturystykach i domowe posiłki są bardzo przystępne cenowo. Wiele mniejszych kościołów można zwiedzać za symboliczną opłatą. To doskonały region na niedrogą, ale niezwykle satysfakcjonującą podróż.

Dla aktywnych: Południowa Transylwania to raj dla rowerzystów. Oznakowane szlaki o różnym stopniu trudności łączą Sighișoarę, Sybin i Braszów z dziesiątkami saskich wiosek. To najlepszy sposób na dotarcie do mniej znanych miejsc i podziwianie krajobrazów we własnym tempie.

Region Kościołów Warownych vs. Inne Kierunki Wakacyjne

Fenomen saskich kościołów warownych trudno porównać z czymkolwiek innym. O ile w Europie znajdziemy wiele ufortyfikowanych miast czy pojedynczych klasztorów obronnych (jak te na greckiej górze Athos), o tyle idea ufortyfikowania setek wiejskich kościołów i przekształcenia ich w centra życia społecznego i obronnego jest absolutnie unikalna dla Transylwanii.

Można szukać pewnych analogii we francuskim regionie Langwedocji z jego zamkami Katarów, które również były miejscami schronienia dla prześladowanej społeczności. Jednak zamki te były przede wszystkim twierdzami arystokracji, a nie dziełem całej wiejskiej społeczności. Podobnie unikalny, choć zupełnie inny charakter ma albański Park Archeologiczny Butrint, gdzie na niewielkim półwyspie nawarstwiły się ślady Greków, Rzymian, Bizantyjczyków i Wenecjan, tworząc niezwykły historyczny mikrokosmos. Region kościołów warownych to z kolei mikrokosmos jednej, niezwykłej kultury – Sasów Siedmiogrodzkich.

Wycieczki w Transylwanii

Odkrywanie regionu kościołów warownych najlepiej zorganizować jako kilkudniową wycieczkę objazdową, najlepiej samochodem. Główne ośrodki, takie jak Sighișoara i Sybin, stanowią doskonałe bazy wypadowe, z których można organizować gwiaździste wypady do poszczególnych wiosek.

Wycieczki zorganizowane - fakultatywne

Większość biur podróży w Sybinie, Sighișoarze i Braszowie oferuje jednodniowe wycieczki z przewodnikiem, które obejmują 2-3 najważniejsze kościoły warowne. To dobra opcja dla osób z ograniczonym czasem.

• Wielka Trójka UNESCO
  • Skąd: Sighișoara lub Sybin
  • Czas trwania: 8-9 godzin | Cena: ok. 50-70 EUR
  • Opis wycieczki: Standardowy program obejmuje zwiedzanie trzech najsłynniejszych kościołów z listy UNESCO: Biertan (siedziba biskupów), Viscri (ulubiona wioska króla Karola) oraz Saschiz (z potężną wieżą).

Wycieczki na własną rękę

Samodzielne zwiedzanie samochodem lub rowerem daje największą satysfakcję. Pozwala na dotarcie do mniej znanych, ale równie urokliwych miejsc. Idealną bazą wypadową jest Sighișoara, z której jest bardzo blisko do Biertan i Saschiz, lub Sybin, stanowiący dobrą bazę do odkrywania kościołów w Câlnic i Valea Viilor. Wiele dróg prowadzących do wiosek jest wąskich i krętych, co jest częścią przygody.

• Pętla z Sighișoary: Trasa obejmuje Saschiz, Viscri, Dârjiu (z unikalnymi freskami) i Biertan. To intensywny, ale wykonalny w jeden dzień plan dla zmotoryzowanych.
  • Samochód: Czas: cały dzień | Opis: Trasa liczy około 150 km, ale ze względu na jakość dróg i czas zwiedzania, warto zarezerwować na nią co najmniej 8-9 godzin.
• Pętla z Braszowa: Trasa do Prejmer i Hărman. Te dwie potężne twierdze leżą bardzo blisko Braszowa i można je zwiedzić w pół dnia.
  • Autobus/Samochód: Czas: 3-4 godziny | Opis: Do obu wiosek można łatwo dojechać transportem publicznym z Braszowa.

Szlaki turystyczne

Region jest poprzecinany siecią oznakowanych szlaków pieszych i rowerowych, które łączą saskie wioski.

• Szlak rowerowy Sighișoara - Biertan (przez wzgórza)
  • Trasa: Sighișoara - Aurel Vlaicu - Biertan
  • Dane: Długość ok. 30 km | czas ok. 3-4 godziny | trudność: średni
  • Opis: Malownicza trasa prowadząca przez lasy dębowe i wzgórza, z pięknymi widokami na okolicę. To znacznie ciekawsza alternatywa dla podróży główną drogą.

Planowanie wizyty i trasy zwiedzania

1. Wariant 1 / Dzień 1: Trójkąt UNESCO (Baza: Sighișoara)

   (orientacyjny czas: cały dzień)

   • To klasyczna trasa pozwalająca zobaczyć trzy najsłynniejsze i najbardziej różnorodne obiekty z listy UNESCO w tej części Transylwanii.
     • Krok 1: Rano wyjazd z Sighișoary do Biertan (ok. 30 km). Zwiedzanie monumentalnego kompleksu, w tym kościoła, murów, baszt i słynnej zakrystii. Warto poświęcić na to miejsce co najmniej 2 godziny.
     • Krok 2: Przejazd z Biertan do Viscri (ok. 45 km). Droga do Viscri jest częściowo nieutwardzona, co jest dodatkową przygodą. Zwiedzanie kościoła warownego i spacer po urokliwej, odrestaurowanej wiosce. Można tu zjeść tradycyjny saski obiad w jednej z lokalnych restauracji.
     • Krok 3: Powrót w kierunku Sighișoary i po drodze wizyta w Saschiz (ok. 40 km od Viscri). Zwiedzanie potężnego kościoła na dole i ewentualnie piesza wycieczka do ruin chłopskiej cytadeli na wzgórzu, skąd roztacza się piękna panorama.

Pogoda w Transylwanii

Region kościołów warownych leży na Wyżynie Transylwańskiej, co determinuje jego klimat. Jest on umiarkowany kontynentalny, ze stosunkowo ciepłymi latami i mroźnymi zimami.

• Styczeń-Luty: Zimno, często mgliście, ze średnimi temperaturami poniżej zera. Śnieg pięknie podkreśla architekturę, ale podróżowanie może być utrudnione.
• Marzec-Kwiecień: Wiosenne roztopy i zmienna pogoda. W kwietniu robi się coraz przyjemniej, ale warto być przygotowanym na deszcz.
• Maj-Czerwiec: Jeden z najlepszych okresów na wizytę. Soczysta zieleń, kwitnące łąki i przyjemne temperatury tworzą idealne warunki do zwiedzania i wycieczek rowerowych.
• Lipiec-Sierpień: Ciepło i słonecznie, temperatury mogą przekraczać 28°C. To szczyt sezonu turystycznego, zwłaszcza w najsłynniejszych wioskach jak Viscri i Biertan.
• Wrzesień-Październik: Złota jesień to drugi idealny czas na podróż. Pogoda jest stabilna, a krajobrazy przepiękne. Tłumy turystów znikają.
• Listopad-Grudzień: Chłodno i deszczowo. Wioski pustoszeją. Podróżowanie jest mniej komfortowe.

Kiedy odwiedzić Region Kościołów Warownych

Najlepszy czas na odkrywanie regionu to okres od maja do października. Wtedy dni są długie, pogoda sprzyjająca, a wszystkie obiekty i pensjonaty otwarte.

Dla rowerzystów: Maj, czerwiec i wrzesień oferują idealne temperatury do aktywnego zwiedzania na dwóch kółkach.

Transport do Regionu Kościołów Warownych i w okolicy

Jak dojechać do bazy wypadowej

Najlepsze bazy wypadowe to Sighișoara, Sybin i Braszów. Wszystkie trzy miasta są doskonale skomunikowane z resztą Rumunii i Europą (lotniska, pociągi, autostrady).

• Samolot

  Najbliższe lotniska to Târgu Mureș (dla Sighișoary), Sybin i Braszów (lub Bukareszt). Z lotniska najlepiej wynająć samochód, który jest kluczowy do swobodnego zwiedzania regionu.

• Samochód

  To zdecydowanie najlepszy środek transportu. Daje pełną swobodę w docieraniu do poszczególnych wiosek, z których wiele leży z dala od głównych dróg. Należy jednak być przygotowanym, że niektóre drogi dojazdowe mogą być w gorszym stanie lub nieutwardzone.

Jak dotrzeć do atrakcji z bazy wypadowej

Poruszanie się między wioskami bez własnego samochodu jest trudne, ale nie niemożliwe.

• Autobus lokalny / Minibus

  Do niektórych większych wiosek, jak Biertan czy Saschiz, można dojechać lokalnymi minibusami z Sighișoary. Kursują one jednak rzadko i trzeba dobrze zaplanować podróż. Do Viscri transport publiczny praktycznie nie istnieje.

• Taxi / Przejazdy

  Można wynająć taksówkę na cały dzień z Sighișoary lub Sybina. Jest to droższa opcja, ale pozwala zobaczyć kilka miejsc bez konieczności wynajmowania samochodu.

• Rower

  Coraz popularniejsza opcja. Wypożyczalnie rowerów (także elektrycznych) działają w Sighișoarze i Sybinie. Sieć szlaków rowerowych jest coraz lepiej rozwinięta.

Połączenia dalekobieżne z bazy wypadowej

Z Sighișoary, Sybina i Braszowa można łatwo kontynuować podróż pociągiem lub autobusem do dowolnego miejsca w Rumunii.

Kluczowe miejsca i atrakcje w obrębie Regionu Kościołów Warownych

Spośród około 150 zachowanych kościołów warownych, kilka wyróżnia się szczególnie skalą, stopniem zachowania i historycznym znaczeniem. Siedem z nich trafiło na listę UNESCO.

Biertan: Twierdza Biskupia

Kościół warowny w Biertan – To najsłynniejszy i prawdopodobnie najbardziej imponujący z saskich kościołów warownych. Przez 300 lat był siedzibą luterańskiego biskupa Siedmiogrodu. Ogromny, późnogotycki kościół halowy otoczony jest aż trzema pierścieniami murów obronnych z siedmioma basztami. W jednej z nich znajduje się "karcer małżeński", gdzie zamykano skłócone pary, by się pogodziły. Słynie też z unikalnego, renesansowego zamka do drzwi zakrystii z 19 ryglami.

Viscri: Książęca Wioska

Kościół warowny w Viscri – To nie tyle sam kościół, co cała wioska jest tutaj atrakcją. Viscri to jedna z najlepiej zachowanych i najbardziej autentycznych saskich osad. Jej urok docenił brytyjski król Karol, który kupił i odrestaurował tu jeden z domów. Sam kościół, jeden z najstarszych w regionie, ma surowy, romański charakter, a jego białe mury pięknie kontrastują z zielenią otaczających wzgórz.

Prejmer i Hărman: Potęga Obrony

Kościół warowny w Prejmer – Położony niedaleko Braszowa, jest najpotężniejszą chłopską twierdzą w Transylwanii. Zbudowany na planie koła przez Krzyżaków, otoczony jest murami o grubości 4,5 metra i wysokości 12 metrów. Wzdłuż wewnętrznej strony murów znajduje się 270 izb-spichlerzy na czterech poziomach. To arcydzieło sztuki fortyfikacyjnej.

Kościół warowny w Hărman – Podobny w charakterze do Prejmer, również leży blisko Braszowa. Wyróżnia się potężną wieżą i piękną, małą kaplicą z dobrze zachowanymi freskami z XV wieku.

Region Kościołów Warownych na tle podobnych miejsc

Region Kościołów Warownych na tle innych regionów sakralnych na Bałkanach

Region Kościołów Warownych to fenomen ściśle związany z kulturą Sasów Siedmiogrodzkich. Porównując go z innymi unikalnymi regionami sakralnymi na Bałkanach, widać fundamentalne różnice w genezie i charakterze. Najbliższym geograficznie i równie unikalnym zjawiskiem są Malowane Klasztory Bukowiny, których zewnętrzne ściany pokrywają freski. Tam jednak celem było nauczanie i manifestacja wiary prawosławnej, a nie obrona. Oba te rumuńskie fenomeny, wpisane na listę UNESCO, pokazują niezwykłe bogactwo kulturowe tego kraju.

Region Kościołów Warownych na tle innych regionów w Europie i na Świecie

W skali globalnej, saskie wsie z kościołami warownymi są uznawane za wyjątkowy przykład krajobrazu kulturowego, gdzie interakcja człowieka z otoczeniem stworzyła na przestrzeni wieków unikalną i harmonijną całość. Można je porównać do innych wiejskich krajobrazów kulturowych z listy UNESCO, takich jak dolina Wachau w Austrii czy winnice Piemontu we Włoszech. Jednak w Transylwanii kluczowym czynnikiem, który ukształtował ten krajobraz, nie była uprawa winorośli czy handel, lecz nieustanne zagrożenie i potrzeba obrony. To nadaje temu regionowi bardziej surowy i dramatyczny charakter.

Czy Warto Odwiedzić Region Kościołów Warownych?

Zdecydowanie tak, pod warunkiem, że jesteś typem podróżnika, który ceni sobie autentyczność, historię i spokój. To nie jest miejsce dla osób szukających łatwej rozrywki i luksusowych kurortów. To propozycja dla tych, którzy chcą zejść z utartych szlaków, poczuć ducha minionych epok i zobaczyć coś absolutnie unikalnego. Podróż po tym regionie to niezwykle wzbogacające doświadczenie, które pozwala zrozumieć historię Transylwanii na znacznie głębszym poziomie niż wizyta w zatłoczonych, turystycznych miastach. To podróż, która zostaje w sercu na długo.

Zalety:

• Absolutnie unikalny w skali światowej fenomen kulturowy i architektoniczny
• Możliwość poznania autentycznej, wiejskiej Transylwanii
• Piękne, sielskie krajobrazy idealne do turystyki rowerowej
• Mniejszy ruch turystyczny niż w głównych miastach
• Status światowego dziedzictwa UNESCO

Wady:

• Wymaga posiadania własnego transportu (samochodu lub roweru)
• Ograniczona baza gastronomiczna i noclegowa w mniejszych wioskach
• Informacja turystyczna i godziny otwarcia bywają nieprzewidywalne

Podsumowując: Region Kościołów Warownych to skarb ukryty w sercu Rumunii. To podróż dla koneserów, która nagradza cierpliwość i ciekawość niezwykłymi widokami i autentycznymi doświadczeniami. To nie jest tylko zbiór zabytków – to żywy krajobraz kulturowy, który opowiada poruszającą historię o ludziach, którzy w obronie swojej wiary i swojego domu potrafili zamienić kościoły w twierdze.

Odkrywanie saskich wiosek stanowi fascynujący kontrapunkt dla innego wielkiego fenomenu sakralnego Rumunii, jakim są Malowane Klasztory Bukowiny. Tam, gdzie prawosławni mnisi malowali na zewnętrznych ścianach biblijne historie dla niepiśmiennych wiernych, luterańscy Sasi wznosili potężne mury, by fizycznie chronić swoją społeczność. Te dwa unikalne skarby z listy UNESCO pokazują, jak różnorodne i bogate jest dziedzictwo kulturowe Rumunii.